Studie- en scriptietips > 3. Onderzoeksmethoden scriptie

Goede enquêtevragen opstellen

Scriptietips Alle onderwerpen

Studietips algemeen

4. Afronding scriptie

Hoe kom je tot goede enquêtevragen? Een goede enquête zorgt ervoor dat je betrouwbare antwoorden krijgt op je onderzoeksvragen. Op deze pagina geven we je een checklist en tips over hoe je goede enquêtevragen opstelt. Wil je meer weten over het opstellen van een goede methode en de onderbouwing, bijvoorbeeld het aantal benodigde respondenten? Kijk dan op onze methode pagina

Voordat je je enquêtevragen opstelt: een goede inleiding en instructie

Het is belangrijk om je enquête te starten met een inleiding en een eventuele instructie, zodat de respondent weet wat hij kan verwachten. Neem de precieze tekst van de inleiding ook op in je scriptie (bijvoorbeeld als bijlage). In de inleiding kun je het volgende aangeven:

Wat is belangrijk bij het opstellen van de enquêtevragen?

Hieronder geven we een checklijstje met de 10 tips waar je rekening mee dient te houden:

1. Stel je enquêtevragen op aan de hand van de theorie. Dit is een heel belangrijk punt, rond eerst je literatuurstudie af! Het is verleidelijk om alvast je enquêtevragen te verzinnen, maar een betrouwbare en valide enquête kun je enkel maken wanneer je dit baseert op je theoretisch kader. Hieronder vind je een voorbeeld van een operationaliseringsmodel, lees hier meer over op onze pagina betrouwbaarheid en validiteit. Naast een eigen enquête ontwerpen is het advies om waar mogelijk te kiezen voor een bestaande gevalideerde vragenlijst uit de theorie. Het voordeel hiervan is dat de vragenlijst al is getest op betrouwbaarheid en validiteit, maar let op: je kunt niet zomaar de vragenlijst aanpassen. De keuze voor een eigen vragenlijst of een bestaande vragenlijst is afhankelijk van je onderwerp.

2. Formuleer enquêtevragen met de doelgroep en jouw onderzoeksvragen in je achterhoofd. Hou de enquêtevragen simpel geformuleerd en vermijd dubbele ontkenningen. Vermijd dus bijvoorbeeld de stelling: ”Ik ben niet altijd voorbereid op nieuwe situaties”. Hierbij kun je beter het woordje ”niet” weglaten om verwarring te voorkomen.

3. Stel vooral gesloten vragen en niet teveel open vragen. Gesloten vragen zijn makkelijker te analyseren (in SPSS of andere analyseprogramma’s). Veel respondenten zullen weinig tekst typen. Het is soms interessant om een open vraag te stellen wanneer je onbekende achterliggende redenen of motieven wil weten.

4. Vaak wordt de antwoordcategorie ‘niet van toepassing’ vergeten op te nemen bij bepaalde vragen. Probeer dit bij vragen waarbij dit kan spelen altijd op te nemen, hiermee voorkom je dat respondenten zomaar iets antwoorden.

5. Probeer eerst algemene vragen te stellen en pas daarna specifieke vragen. Vraag bijvoorbeeld eerst naar de algemene indruk over de winkel en pas daarna specifiek over bijvoorbeeld de winkelervaringen zoals de deskundigheid van de medewerkers.

6. Wanneer je de mening van een respondent wil weten op bijvoorbeeld bepaalde stellingen, is het gebruik van de Likertschaal interessant. Een Likertschaal is in veel onderzoeken zeer betrouwbaar gebleken, veelgebruikte methode en is makkelijk in te vullen. Meestal wordt een 5-puntscchaal gebruikt, van helemaal eens (1) tot helemaal oneens (5). Echter wordt in verschillende onderzoeken aangegeven dat een 7-punts Likertschaal zorgt voor meer accuraatheid (vooral bij online enquêtes). Indien je meerdere enquêtevragen met Likertschaal antwoordcategorieën hebt gesteld, kun je vaak ook interessante analyses uitvoeren (in de wetenschap wordt veelal geaccepteerd dat de Likertschaal als rationiveau wordt opgevat). Voorbeeld Likertschaal:

7. Vermijd sturende enquêtevragen en sturende antwoordcategorieën. Dit is een veelgemaakte fout in enquêtes, probeer daarom altijd neutraal en volledig te formuleren. Schets een neutrale situatie voorafgaand aan de vraag (schrijf bijvoorbeeld niet dat sporters meer energie krijgen van energiedrankjes, want dan creëer je al een positieve richting). Zorg ook voor neutrale stellingen, vermijd sturende vragen zoals: ”Vind je ook dat energiedrankjes zorgen voor meer energie?”. Creëer liever een vraag zoals: ”Wat is je mening over…”.

8. Stel alleen relevante socio-demografische vragen. Deze vragen geven je een waardevol inzicht in de spreiding van respondenten (heb je inderdaad een betrouwbare steekproef?) en soms ook subgroepen (zijn ouders met kinderen tevredener over de voorziening dan ouders zonder kinderen?). Bij voorkeur stel je deze vragen pas aan het einde van je enquête. Veel respondenten hebben tijd en moeite gestoken in het beantwoorden van jouw enquêtevragen over een bepaald onderwerp en willen de enquête dan ook daadwerkelijk afronden. Het is daarom het advies om eerst de interessante vragen te stellen en op het einde de socio-demografische vragen zoals bijvoorbeeld geslacht en leeftijd (bij voorkeur in cijfers zodat je er later interessantere analyses mee kunt uitvoeren).

9. Zorg voor een goede structuur van je enquêtevragen. Probeer de vragen die over een bepaald onderwerp gaan bij elkaar te zetten.

10. Test je (online) enquête vooraf zelf én onder een paar respondenten en vraag akkoord aan je scriptiebegeleider. Zo kun je fouten of verkeerde interpretaties nog aanpassen. Tevens werkt een online enquête soms niet goed.

Figuur 1. Operationaliseringsmodel (zie punt 1 hierboven). Zie ook onze pagina over operationaliseren.

Let op: Als je eenmaal een goede vragenlijst hebt ontwikkeld, is de volgende zeer belangrijke stap het aanbieden en uitzetten van je vragenlijst. Je kunt er ook voor kiezen om je vragenlijst eerst nog te testen alvorens deze uit te zetten. Je kunt nog zo’n goede vragenlijst hebben, maar zorg altijd voor een betrouwbare en representatieve steekproef. Denk goed na over waar je jouw vragenlijst uitzet en beschrijf dit in jouw scriptie. Veel studenten zetten hun vragenlijst uit via social media, maar dit geeft vaak een vertekend beeld (selectie-bias).

Kies bij voorkeur voor randomisatie van je enquêtevragen om te voorkomen dat er een ”volgorde-effect” optreedt. De volgorde van de vragen wordt dan bepaald op basis van toeval en wisselt steeds (veelal is dit enkel mogelijk in een betaalde versie van een online enquêtetool). Als je een enquête op locatie afneemt of een bestand met werknemers/ klanten hebt bijvoorbeeld, let er dan ook op dat dit random gebeurt. Je kunt bijvoorbeeld iedereen voorzien van een opvolgend nummer en vervolgens via internet een toevalsgenerator (zie Google) de nummers laten kiezen die meedoen.

Op deze pagina hebben we je alvast wat algemene enquêtetips en tricks gegeven, maar ieder onderzoek is weer anders. Topscriptie heeft jarenlange ervaring, we helpen je graag wanneer je de enquêtevragen graag samen opstelt, uitzet en/ of analyseert.