Studie- en scriptietips > 1. De start van je scriptie

Onderzoeksvraag: de basis van je scriptie

Scriptietips Alle onderwerpen

Studietips algemeen

4. Afronding scriptie

Succesvol afstuderen met de juiste onderzoeksvraag en daarmee de juiste start.

Onderzoeksvraag formuleren? Met de juiste onderzoeksvraag is afstuderen een stuk eenvoudiger. Hoe formuleer je de beste onderzoeksvraag en deelvragen voor je scriptie of afstudeeronderzoek (bijv. beroepsproduct of portfolio)? En wat is het verschillen tussen een onderzoeksvraag en een probleemstelling? Topscriptie legt het je in dit artikel uit (met handige voorbeelden!) en geeft je een handige checklist.

Onderzoeksvraag: het fundament van je scriptie

Als je gaat afstuderen krijg je als student vaak de opdracht een onderzoek uit te voeren. Dit onderzoek werk je uit in een scriptie. Hoe kun je een goede scriptie schrijven en met succes afstuderen? De allerbeste tip die wij je kunnen geven: besteed voldoende aandacht aan het formuleren van je onderzoeksvraag! Je onderzoeksvraag staat centraal in je scriptie. Het doel van jouw onderzoek is namelijk: het oplossen van die onderzoeksvraag. Jouw afstuderen staat of valt dus met het formuleren van de juiste onderzoeksvraag.

Stel voorafgaand (!) aan je onderzoek voldoende vragen aan je begeleider en/of je opdrachtgever. Welke doelstelling heb je en welke probleemstelling gaat jouw onderzoek oplossen? Zijn er eisen of richtlijnen aan je onderzoek en scriptie? Zijn er nog andere behoeften en verwachtingen in het kader van je afstuderen? Je kunt hier nu vanaf het begin rekening mee houden en zorgen dat je onderzoek hier goed op aansluit. Zo creëer je een hogere tevredenheid. En een beter resultaat!

Wat is het verschillen tussen een onderzoeksvraag en een probleemstelling?
Veel hbo studenten dienen ook een probleemstelling in hun scriptie op te stellen. Een hbo scriptie is immers vaak gebaseerd op een probleem (bijvoorbeeld binnen een organisatie). Op basis hiervan ga je onderzoek doen. De probleemstelling gaat in op waarom het probleem belangrijk is om op te lossen en welk probleem je precies gaat onderzoeken in je scriptie. Met een goede probleemstelling geef je richting aan je onderzoek. Terwijl een onderzoeksvraag meer is gericht op het beantwoorden van de onderzoeksvraag in je scriptie en geeft je een focus voor jouw onderzoeksactiviteiten. Een voorbeeld van een probleemstelling:
"In hoeverre draagt het implementeren van ecotoerisme-initiatieven bij aan het verminderen van de negatieve milieu-impact van toerisme in Nationaal Park X?"

Hoe baken ik mijn onderzoeksvraag af?

Wat ga je precies onderzoeken? Kies voor een specifiek onderwerp. Goed afbakenen is de sleutel tot een sterke onderzoeksvraag! Kies een onderwerp en neem daar vervolgens een deelonderwerp van. Nog verder specificeren kan door af te bakenen op plaats, tijd, perspectief of doelgroep. Een te brede onderzoeksvraag resulteert in een verhaal dat te algemeen is. Niet interessant genoeg! Een specifiekere onderzoeksvraag betekent dat je véél meer de diepte in kunt. Specificeren is dus goed. Maar: met mate. Als je onderzoeksvraag te smal is levert je onderzoek namelijk te weinig nieuwe inzichten op. Je resultaten zijn dan niet relevant genoeg. Jouw uitdaging: dat gouden evenwicht vinden.

Je onderzoeksvraag is te breed

Wanneer is je onderzoeksvraag te breed? We geven je even een sterk vereenvoudigd voorbeeld. Veel te breed is bijvoorbeeld: Wat zijn de oorzaken van pestgedrag in Nederland? Veel succes met deze joekel van een onderzoeksvraag! Je moet nu het pestgedrag in heel Nederland onderzoeken, onder mensen uit elke leeftijdscategorie, door de jaren heen! Dit is niet mogelijk binnen een korte periode. Ook kun je geen bondig en helder antwoord geven op deze onderzoeksvraag. Je zult je onderzoek (veel) verder moeten afbakenen en in elk geval specificeren op tijd, plaats en doelgroep.

Het antwoord op deze extreem smalle onderzoeksvraag gaat zeer beperkte resultaten opleveren, die relevant zijn voor slechts een paar individuen. Je onderzoek levert weinig bruikbare resultaten op. Je hebt (veel) te ver gespecificeerd.

Stappenplan voor het afbakenen van je scriptie (met voorbeelden)

Topscriptie heeft al ruim 6.000 studenten geholpen!

Laat ons je helpen bij je studie of het afstuderen. Ontdek wat we voor je kunnen doen.

4.8

De juiste onderzoeksvraag opgesteld?

Is het gelukt om een onderzoeksvraag op te stellen? Vergeet niet om de checklist hieronder af te vinken!

Vind je het lastig en wil je persoonlijk begeleid worden door een ervaren scriptiebegeleider van Topscriptie? Dat kan! Wij zitten voor je klaar!

Hoe formuleer ik een goede onderzoeksvraag voor mijn scriptie?

Heb je jouw onderzoeksvraag geformuleerd? Dubbelcheck of deze goed in elkaar zit. Maak gebruik van onze slimme checklist met 7 tips inclusief voorbeelden van onderzoeksvragen!

Tip 1: Eén vraag, met een vraagteken

Je onderzoeksvraag moet daadwerkelijk een vraag zijn en dus worden afgesloten met een vraagteken. Het moet één vraag zijn, over één thema. Voorbeeld onderzoeksvragen:

Tip 2: Open vraag

Je onderzoeksvraag is een open vraag, die niet simpelweg met ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden is. De centrale onderzoeksvraag moet voldoende inhoud hebben om te kunnen worden onderverdeeld in deelvragen. Wel moet de centrale onderzoeksvraag kort en bondig beantwoord kunnen worden.

Tip 3: Helder & afgebakend

Je onderzoeksvraag moet volkomen helder zijn. Gebruikte begrippen moeten ondubbelzinnig zijn en duidelijk gedefinieerd worden in je onderzoek. Je onderzoek moet afgebakend en specifiek genoeg zijn.

Tip 4: Objectief & meetbaar

Het antwoord op je onderzoeksvraag is objectief en meetbaar. Er wordt gevraagd naar feiten en niet naar bijvoorbeeld een (subjectieve) mening, een advies of beleid. Je onderzoeksvraag begint niet met ‘waarom’.

Tip 5. Haalbaar

De onderzoeksvraag van je scriptie moet natuurlijk vooral haalbaar zijn, zodat je deze na afloop van je onderzoek ook echt (deels) kunt beantwoorden. Anders gaat afstuderen heel lastig worden! Check dit van tevoren. Is je onderzoek uitvoerbaar? Zijn er genoeg informatie, middelen en respondenten beschikbaar, om een antwoord te kunnen formuleren? Is er voldoende tijd?

Tip 6: Sluit aan op de doelstelling

Het beantwoorden van je onderzoeksvraag moet leiden tot het behalen van je onderzoeksdoelstelling, of het oplossen van het probleem uit je probleemstelling.

Stel: de opdrachtgever (basisschool De Vlinder) heeft je gevraagd een pestprotocol op te stellen. In een pestprotocol staan afspraken die worden gemaakt om pesten te voorkomen en te bestrijden.

Tip 7: Voldoet aan alle eisen

Ten slotte: als je deze onderzoeksvraag hebt beantwoord, heb je dan voldaan aan alle wensen en eisen van je begeleider, opleiding en/of opdrachtgever?

Hoe stel je goede deelvragen op?

Je onderzoeksvraag staat als een huis. Goed! Maar nu… moet je deze gaan beantwoorden. Geen paniek! Het beantwoorden van je onderzoeksvraag doe je gewoon stap voor stap, in behapbare brokjes. Splits je onderzoeksvraag op in deelvragen. Dit geeft meteen structuur aan je onderzoek en je scriptie. Hoe ziet dat er ongeveer uit?

Hoe kan een effectief pestprotocol worden opgesteld voor basisschool De Vlinder?

Deze onderzoeksvraag kun je opsplitsen in bijvoorbeeld de volgende deelvragen:

Hoe kan een pestprotocol eruitzien?
Wat is pesten en hoe kan pestgedrag zich uiten?
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van pestgedrag?
Wat zijn effectieve methoden om pesten op de basisschool te voorkomen?
Wat zijn effectieve methoden om pesten op de basisschool te bestrijden?
Hoe kunnen de leerlingen van De Vlinder worden betrokken bij het opstellen van een pestprotocol?
Hoe kunnen ouders worden betrokken bij het opstellen van een pestprotocol?

Soorten onderzoeksvragen

Voor de volledigheid geven we je hieronder nog een goed overzicht van de verschillende soorten onderzoeksvragen die we kunnen onderscheiden. Er zijn verschillende soorten onderzoeksvragen, afhankelijk van het type onderzoek dat je uitvoert. Hier zijn enkele veelvoorkomende categorieën met voorbeelden:

Beschrijvende onderzoeksvragen:
- Wat zijn de belangrijkste kenmerken van X?
- Hoe verhoudt Y zich tot Z?
Verklarende onderzoeksvragen:
- Wat is de oorzaak van X?
- Hoe beïnvloedt Y het gedrag van Z?
Vergelijkende onderzoeksvragen:
- Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen A en B?
- Hoe presteren X en Y ten opzichte van elkaar?
Voorspellende onderzoeksvragen:
- Welke impact heeft X op de toekomstige ontwikkeling van Y?
- Hoe zal Z zich waarschijnlijk gedragen onder invloed van factoren A, B en C?
Evaluatieve onderzoeksvragen:
- In hoeverre heeft het implementeren van X het gewenste resultaat opgeleverd?
- Wat zijn de sterke en zwakke punten van de strategie Y?
Exploratieve onderzoeksvragen:
- Wat zijn de mogelijke oorzaken van fenomeen X?
- Hoe ervaren mensen Y in verschillende contexten?
Casestudy-gerelateerde vragen:
- Hoe heeft organisatie A omgegaan met uitdaging B?
- Wat kunnen we leren van het specifieke geval van X?
Hypothesegerelateerde vragen:
- Is er een significant verschil tussen de groepen A en B met betrekking tot variabele X?
- Kan worden aangenomen dat factor Y van invloed is op het resultaat Z?

Hulp nodig? Wij helpen je met jouw onderzoeksvraag!

Vind je het lastig? Dat is het ook. Ons voorbeeld is helder maar natuurlijk zeer eenvoudig; een onderzoeksvraag zit in veel gevallen complexer in elkaar. Niet voor niets schakelen veel studenten de hulp in van Topscriptie; omdat het nodig is én omdat het zo lekker oplucht! Onze ervaren (wetenschappelijk geschoolde) scriptiebegeleiders helpen je graag bij het opstellen van de juiste onderzoeksvraag en deelvragen. Ook als je andere vragen of hulp nodig hebt, kun je bij ons voor scriptiebegeleiding terecht. Zijn er obstakels waardoor het allemaal minder goed lukt? Wij kunnen je op (bijna) elk vlak helpen met je studie. Bel of mail ons gerust!

Alle onderwerpen in

Scriptietips